คุณย่าจินดา รัตนอังกูร - Senior Citizen

คุณย่าจินดา รัตนอังกูร, ชุมชนสันดอนรอม

“ย่ากั๊น...เซาะฮูปมา ตะเจ๊านี้ รูปนี้เป็นรูปครอบครัวย่า งานบุญที่บ้านแถวประตูลี้ อันนี้ปู่ พ่อ แม่ น้า อ้ายเก๊า พี่สาว พี่เขย ย่าใส่เสื้อนักเรียนส่วนบุญฯ ประมาณมอหนึ่ง คนที่ย่ากอดอยู่ ตอนนี้เกษียณละ งานบุญนี่สำคัญมากสำหรับปู่ย่าตายาย…”

“มีเรื่องเล่าว่า ตอนที่เริ่มตั้งนิคมอุตสาหกรรม ตอนนั้นย่ายังทำงานอยู่สำนักงานการศึกษาที่ศาลากลาง นิคมฯเนี่ยจะไปไม่รอด เพราะว่าระบบโรงงานกับระบบเครือข่ายสังคมของเรามันไม่สัมพันธ์กัน เพราะอะไร เพราะตอนเรามีงานบุญ งานวัฒนธรรม ประเพณีดำหัว ปี๋ใหม่เมืองเนี่ย เขาไม่หยุดให้ เรามีปัญหากันในครอบครัว ในชุมชน ย่าเป็นตัวแทนจังหวัด ไปหากำนัน ผู้ใหญ่บ้าน ไปประชุมที่วัด ไปพูดกับชาวบ้าน แล้วก็ประชุมกับฝ่ายนิคมฯ ว่ากรณีนี้ เราจะทำยังไงให้ทั้ง 2 อย่างมันเข้ากันได้ เราจะต้องมีวันสำคัญของครอบครัว วันที่เป็นประเพณีสำคัญใดๆ ก็ควรต้องหยุด แม่อุ๊ยเราสำคัญที่สุด

ถ้าพูดกันเป็นวิชาการ ก็คือระบบ socialization เราแข็งแรง กระบวนการกล่อมเกลาทางสังคม มันเริ่มมาจากวัฒนธรรมของครอบครัว เมื่อก่อนเราเลี้ยงแบบรวมกัน เลี้ยงในครอบครัวใหญ่ ลูกพี่ลูกน้องเป็นเพื่อนในบ้าน ผูกพันธ์กันด้วยตายาย จากนั้นก็สอดแทรกเรื่องมารยาทในบ้าน กลายเป็นรู้จักมารยาททางสังคม มันถูกหล่อหลอมแบบไม่รู้ตัว สิ่งเหล่านี้มันติดทน มันไม่หาย ถ้าเราปลูกฝังการรักบ้าน รักถิ่นเกิดได้แล้ว ต่อให้ลูกหลานเราออกไปจากบ้าน ไปไหนต่อไหน ยังไงก็จะกลับมา เมื่อมีเวลาก็จะกลับมา กลับมาเป็นคนที่นี่ คนที่เคยอยู่ที่บ้าน มาอู้กำเมือง แล้วมันก็กลายเป็นเครือข่ายของชุมชน ของท้องถิ่น กลายเป็นวิถีชีวิต เป็นวัฒนธรรม แล้ววัฒนธรรมนี่แหละ ย้อนกลับมาเป็นตัวตน เป็น self image ของเราอีกที

ในหนึ่งงานบุญงานประเพณี อย่างสลากย้อม มีอะไรซ่อนอยู่ ลองดูสิว่า พระพุทธศาสนาสอนไม่ให้ฆ่าสัตว์ตัดชีวิต แต่ทำไมมีแหตกปลาอยู่ที่ต้นสลาก บางอย่างก็ซ่อนเรื่องวัฒนธรรมการหาคู่ของผู้หญิงผู้ชาย ลองไปถามปู่ย่าตายายดู คิดดูว่าต้นสลากใหญ่มาก ต้องใช้คนทำกี่คน ต้องเสียสละเวลา เราต้องภูมิใจที่เรายังมีวัฒนธรรมที่เข้มแข็ง ถึงแม้ว่าบ้านเรามีความหลากหลาย มีลื้อ มียอง มีคนเมือง คนจีน เราก็อยู่ร่วมกันอย่างเกื้อกูล

ดังนั้น ย่าเลยอยากฝากคนเฒ่าคนแก่ว่า มีหน้าที่ ต้องยืนเป็นหลักของครอบครัว ดูแลลูกหลาน ส่งทอดการขัดเกลาในครอบครัว และวัฒนธรรมให้เข้มแข็ง

ข้อควรปรับปรุงสำหรับเรา ที่คนรุ่นหลังๆอาจจะไม่มีแล้ว ก็คือว่า ลำพูนนี้มีดอยติ อย่าติกันไปก่อน ต้องหัดมองบวกให้เยอะขึ้น อันไหนดีก็ควรส่งเสริมกัน เปิดใจให้กว้างขึ้น”

#คอลัมน์ปู่ย่าตายาย #LamphunMemories